به گزارش همشهری، 3هفته پیش پس از تصویب افزایش سقف وام مسکن تا 35میلیون تومان در شورای پول واعتبار، قیمت اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس افزایش یافت. سرعت رشد قیمت وام مسکن در فرابورس به حدی بود که معاملات این اوراق به دستور مقام ناظر بازار در فرابورس متوقف شد. استدلال کلی بر این بود که سفته‌بازان یا اصطلاحا دلالان عامل اصلی رشد قیمت وام مسکن در فرابورس بوده‌اند. در چنین شرایطی با تصمیم فرابورس نماد این اوراق با سقف دامنه نوسان 50درصد باز شد، پس از بازشدن دوباره نماد وام مسکن در فرابورس قیمت این اوراق تا 75 هزارتومان افزایش یافت اما پس از آن قیمت این اوراق کاهش یافت. در پایان مبادلات قیمت این اوراق به تعادل رسید و در محدوده 50تا 52هزار تومان مبادله شد.
اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن موسوم به وام بانک مسکن، از سال 1387تاکنون در فرابورس مبادله می‌شود و متقاضیان خرید وام مسکن تاکنون می‌توانستند با خرید 40برگه 500هزار تومانی و ارائه آن به بانک مسکن از امتیاز وام مسکن 20میلیون تومانی مسکن برخوردار شوند. در حال حاضر با مصوبه شورای پول و اعتبار خریداران می‌توانند با خرید 70برگه 500هزار تومانی از امتیاز وام 35میلیون تومانی برخوردار شوند. با این شرایط و با قیمت‌های دیروز هر خریدار می‌تواند با پرداخت 3میلیون برگه 600هزار تومانی اوراق وام 35میلیون تومانی را خریداری کند.
تحلیل مدیرعامل فرابورس
امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران در گفت‌وگو با همشهری درباره دلایل باز و بسته‌شدن نماد اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس گفت: به‌دلیل اتخاذ سیاست‌های جدید در مورد وام مسکن، تقاضا برای خرید این اوراق افزایش یافت و این موضوع منجر شد معاملات اوراق تسهیلات مسکن به بازار‌های خارج از فرابورس منتقل شود به‌طوری که بازار وکالتی این اوراق در بازار خارج از فرابورس رونق گرفت.
او تأکید کرد: بنابراین براساس ماده 15دستورالعمل اجرایی فرابورس نماد معاملاتی این اوراق در فرابورس بسته شد و پس از آن سقف دامنه نوسان اوراق تا 50درصد افزایش یافت و پس از این رویداد بازار به حالت تعادل بازگشت.او افزود: در عین حال در این مدت سهامداران حقوقی بزرگ که از دارندگان عمده اوراق تسهیلات مسکن هستند اوراق جدید را در بازار عرضه کردند و این موضوع زمینه کاهش قیمت اوراق تسهیلات مسکن را به‌وجود آورد.مدیرعامل فرابورس در پاسخ به این پرسش که سهامداران حقوقی با چه راهبری اقدام به عرضه اوراق در فرابورس کردند، گفت: به‌نظر می‌رسد این کار با راهبری بانک مسکن انجام شده است.
ماجرا چه بود؟
از هامونی پرسیدیم آیا توقف یکباره نماد اوراق تسهیلات مسکن با این استدلال که خریداران اوراق تسهیلات مسکن سفته‌باز بودند زیر سؤال‌بردن قواعد بازار نبود؟ او توضیح داد: شناسایی اینکه کدام‌یک از خریداران وام مسکن سفته بازند یا نیستند کار پیچیده‌ای نیست به هر حال هر خریداری که مازاد بر تقاضای خودش خرید انجام دهد مشخص می‌شود که با اهداف سوداگرانه اوراق خریداری کرده است. بر این اساس ما پس از افزایش قیمت وام مسکن متوجه شدیم که بخش زیادی از تقاضاهایی که برای وام مسکن وجود دارد تقاضای کاذب است. به گفته وی در حال حاضر 70درصد از خریداران واقعی مسکن واقعی‌اند و قیمت اوراق تسهیلات مسکن از طریق مکانیسم‌های بازار به تعادل رسیده است.
استناد به ماده 15
در عین حال افسانه عروجی، رئیس اداره نظارت بر بازار فرابورس هم درباره سازوکار بسته شدن نماد اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس گفت: این کار با استناد به ماده 15دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار فرابورس انجام شد. براساس این دستورالعمل در زمان بازگشایی نماد‌هایی که به‌دلیل افشای اطلاعات با اهمیت متوقف شده‌اند حسب مورد و با اعلام سازمان بورس دامنه نوسان روزانه قیمت تا سقف 50درصد اعمال می‌شود.
او افزود: پس از آنکه نماد اوراق تسهیلات مسکن در فرابورس تا سقف دامنه نوسان 50درصد باز شد از میزان تقاضا برای خرید سهام کاسته شد این نشان می‌داد که تقاضایی که برای خرید اوراق تسهیلات مسکن به‌وجود آمده بود سفته‌بازانه بود. از عروجی پرسیدیم آیا فرابورس این اختیار را دارد که جنس خریداران را شناسایی کند و براساس نیت خریداران اقدام به باز و بسته کردن نماد‌ها کند و آیا این کار قاعده بورس را که براساس مکانیسم بازار تعیین شده است زیر سؤال نمی‌برد؟ او در این‌باره توضیح داد:
بازار اوراق تسهیلات مسکن فرابورس متعلق به استفاده‌کنندگان این اوراق است و از این جهت حساسیت‌های خاص خود را دارد اما برخی به‌دنبال این بودند که از این بازار سود ببرند. ضمن اینکه توقف نماد این اوراق به‌دلیل وجود اطلاعات با اهمیت اتفاق افتاد.
